Moment przekształcenia prawa użytkowania wieczystego w prawo własności

Prawo użytkowania wieczystego gruntów zabudowanych na cele mieszkaniowe zasadniczo przekształca się w prawo własności tych gruntów z dniem 1 stycznia 2019 roku. Następuje to więc wraz z konkretną wyznaczoną przez ustawodawcę datą z mocy samego prawa. Jeśli mamy do czynienia ze współużytkowaniem wieczystym, wielkość udziałów we współwłasności gruntów odpowiada wielkości we współużytkowaniu wieczystych (art. 1 ust. 4). Istniejące w dacie przekształcenia obciążania użytkowania wieczystego stają się obciążeniami nieruchomości, obciążenia udziałów w prawie współużytkowania wieczystego – obciążeniami udziałów we współwłasności, a prawa związane z użytkowaniem wieczystym – stają się prawami związanymi z własnością nieruchomości (art. 1 ust. 6). Oprócz zasady ogólnej wskazanej w zdaniu pierwszym, ustawodawca przewidział również inne momenty, w których dochodzi do przekształcenia praw, w zależności od konkretnych sytuacji szczególnych. I tak np.: 1) w razie kiedy na gruncie położone są obiekty inne niż wskazane w art. 1 ust. 2 (czyli niepozwalające uznać nieruchomości za zabudowanej na cele mieszkaniowe w rozumieniu Ustawy przekształceniowej) – przekształcenie następuje wraz z momentem założenia księgi wieczystej dla nieruchomości, która spełni wymogi art. 1 ust. 2 Ustawy przekształceniowej albo wyłączenia z istniejącej księgi wieczystej gruntu, który tych warunków nie spełnia; 2) w razie kiedy właścicielem prawa własności nieruchomości miałby być cudzoziemiec i zgodnie z ustawą z dnia 24 marca 1920 roku o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców wymagane jest do tego zezwolenie – gdy zezwolenie stało się ostateczne (art. 2 ust. 2); 3) gdy budynek mieszkalny zostanie oddany do użytkowania po dniu 1 stycznia 2019 roku – prawo użytkowania wieczystego gruntu przekształca się w prawo własności z dniem oddania tego budynku do użytkowania (art. 13 ust. 1); gdy przed dniem 1 stycznia 2019 roku zawarto umowę ustanawiającą lub przenoszącą użytkowanie wieczyste, a wniosek o wpis do księgi wieczystej nie został złożony – z chwilą dniem w księdze wieczystej. Wskazanie przez ustawodawcę odstępstw od reguły jest konieczne. Odpowiednio bowiem pozwala dokonać takich modyfikacji faktycznych i  prawnych na nieruchomości, aby jednak pod Ustawę przekształceniową podlegać, zachować korelację z innymi przepisami szczególnymi i wreszcie – jak wynika z uzasadnienia do projektu ustawy – ma służyć wyeliminowaniu użytkowania wieczystego na cele mieszkaniowe w na przyszłość czyli w czasie późniejszym niż w momencie przekształcenia ex lege.